Klasik Türk sanat müziğinin en önemli bestecilerinden Hafız Sadettin Kaynak, vefatının 58. yılında anılıyor.
Besteci ve ses sanatçısı Kaynak, 1895’te Ali Alaaddin Efendi ile Havva Hanım’ın beş çocuğunun en büyüğü olarak İstanbul’da dünyaya geldi.
Henüz 10 yaşındayken Kur’an-ı Kerim’i ezberleyen sanatçı, İstanbul’da tamamladığı ilk ve orta öğrenimin ardından ilahiyat fakültesinde okudu.
Kaynak, Birinci Dünya Savaşı sırasında yedek subay olarak Diyarbakır’da vatani görevini tamamladı.
İkinci imam olarak göreve başladığı Sultan Selim Camisi’nde, 1928’de baş imam olan Kaynak, 1930’da bu görevinden ayrıldı.
Sanatçı, hüzzam makamındaki ilk bestesi Hicran-ı Elem‘i 1926’da kaleme alırken, aynı yıl plak doldurmak üzere Berlin’e gitti.
Onlarca Filmin Müziklerini Yaptı
Hayat hikayesini anlattığı bir mektubunda İstanbul’a döndükten sonra film musikisi bestelemeye heveslendiğini kaydeden Kaynak, Mısır’dan getirilen 85 filmle yerli filmlere beste yaptığını, ilk film müziklerinin ise Allah’ın Cenneti adlı Türk filmiyle Leyla ile Mecnun adlı Arap filminde yer aldığını kaydetmişti.
Sadettin Kaynak, Hafız Melek Efendi, Hafız Cemal Efendi, Neyzen Emin Dede ve Muallim Kazım Uz‘dan nota, usul, fasıl ve ilahi konularında dersler aldı.
Eserlerinde zengin bir folklorik yapı göze çarpan sanatçı, nota bilmediğinden besteciliğinin ilk yıllarında eserleri başkaları tarafından notaya alınıyordu. Sanatçı, bestelerinde şarkıyla türkü arası bir özellik taşıyan üslubuyla kendine özgü bir form oluşturdu.
Kaynak, uzun havalar ve hoyrat ezgilerin yapısından etkilenerek, Hüseyni, Gerdaniye, Muhayyer makamlarında da besteler yaptı, Yunus Emre, Karacaoğlan ve Erzurumlu Emrah‘ın şiirleriyle anonim halk ezgilerini bu formda besteledi.
Kimi eserlerinde, bir şarkı içinde birden fazla usule yer veren sanatçı, film şarkısı olarak kaleme aldığı Dertliyim, Ruhuma Hicranımı adlı bestesinde segah ve nihavent makamlarını birlikte kullandı.
Güney Doğu Anadolu’da yerel müzikler üzerine araştırmalar da yapan başarılı sanatçı, 1930’da Paris’te konser verdi.
632 Eser Yazdı
Kaynak, 1932’de bestelediği ve Safiye Ayla tarafından seslendirilen muhayyer makamındaki Çile Bülbülüm Çile adlı bestesinin telif haklarını Ayla’ya verdi.
Sanatçı, 1940-1950 yılları arasında 80’in üzerinde film müziği besteledi. Ayrılık Yaman Kelime, Deli Gönül Gezer Gezer Gelirsin, Ağla Gözlerim Ağla ve Telli Turnam‘ın da aralarında bulunduğu 42 ayrı makamda, 632 esere imza attı.
Sadettin Kaynak, 1955’te felç geçirdi, 3 Şubat 1961’de ise İstanbul’da Haydarpaşa Numune Hastanesi’nde hayata veda etti. Kaynak, Merkezefendi Mezarlığı’na defnedildi.
AA