Öncelikle hoşgeldiniz, zahmet verdiniz buralara kadar yorduk sizi. Türküler sevdamız diye düşünürken biz Türk Halk Müziğinin son yıllarda başına gelen en güzel ses diyerek sizi gönlümüzdeki yere koyduk ve dinlerken nur içinde yatsın bozkırın tezenesi lezzeti aldığımızı da söylemeden geçmeyelim.
THM Piri dışında en tepeye yerleştirdiğiniz isim ya da isimler var mı?
Liste uzun, sığdırabilecek misiniz 🙂
– En azından ilk beş, ilk on mesela.
O pirin de piri vardır mesela onun bozkır dediğiniz zaman ilk akla gelen kişi aslolan suyun gözesi Muharrem Ertaş‘tır. Neşet Ertaş 5. köydür. Kırşehir özelinde Abdallar genelinde konuşuyorum aslında. Abdallar geleneği içerisinde ilk başta Muharrem Ertaş gelir sonra Hacı Taşan gelir Çekiç Ali gelir ondan sonr Neşet Ertaş gelir. Bu da yaş sıralaması usta-çırak ilişkisi aslında. Neşet Ertaş hem oğludur hem çırağıdır. Her bölge için bunu sayabileceğimiz aşık vardır. Sivasta onlarca sayabiliriz beraberinde Erzincan’dan, Erzurum’dan, Antalya’dan, Trabzon’dan, Manisa’dan, Aydın’dan, Eskişehir’den. Her şehirden bu sıralamayı sayabiliriz o yüzden liste uzun :).
O kadar zengin bir coğrafyadayız ki bunun farkında değiliz. Bunu bir anlayabilsek ve bir ustayı anlayabilmek için bir ömür geçirmek lazım. Çok ustamız var o yüzden hepsi bize yaşadıkları çağlardan tanıklık ettiği bilgi birikimlerini, öğretilerini bulunmuş olduğu çevreni sıkıntılarını gelecek nesile bıraktığı herşeyi bize türkülerle aktardılar. Bunların toplamında bir kitap ile anlatmak mümkün değil. Hepsinin temelinde sevgi, hoşgörü, eşit davranma. Bu bizim aşıkların temel noktaları bunlar. Mesela Aşık Veysel Şatıroğlu der ki: bulunmaz dermanı yoktur ilacı, vursam Yaralasam Söz İle Seni. Tatlı dilli ol, kimseyi kırma, gönül yap gönül yıkma. Başka bir şekilde anlatmak gerekirse aşığın gönlü söküldükten sonra dikilmezmiş. Kimsenin gönlün kırma ve başka bir aşık der ki Azrail konunca (konarsa) göğsün düzüne,Bekleme o zaman sırayı gönül (O zaman bekleme sırayı gönül)
bu tahlilde başka bir lisan kalmadığını söyler. Yapabiliyorken yapalı,söylemeli tatlı dille.Bunu öğrendik ebeveynlerimiz, bunları aşıladılar.İyi insan ol…Rus atasözü de der ki: Bir insan onu son anan kişi ölünce gerçekten ölürmüş. Hepsinin çıktığı yol burası, herkes gelip göçüyor ama bırakılan nişane kalır.
Hanımın Çiftliği, Dila Hanım, Öyle bir geçer zaman ki, Ustura Kemal, Düriye’nin Güğümleri, Gülperi ve Düğün Dernek en son olan malumunuz Çukur dizisi. Evveliyatınız dolu dolu.Bu yolculuğun mihenk taşlarından en diyebileceğiniz bir hikayeniz var mı?
Babam. Babamın söylediği türkülerle büyüdüm. O yüzden harput türkülerini yaptım hatta ona uzun hava okutmuştum. İyi ki de okutmuşum 1 sene sonra da vefat etti. Aile bireylerinden herkes çalar söyler.
– Bütün ailenin hücrelerine zerk etmiş o zaman.
Babam, ablam, abim, amcam, dayılarım, dedelerim. İki dedem kardeş, babam – annem amca çocukları. İki dedem de çok iyi söyler ama bir tanesini çok beğenirdim. O da Celal Güzelses ile meşk etmişliği vardır. Harput türküleri ile Celal Güzelsesin türküleri ile büyüdüm. Tunceli’liyim ama bütün bölgeler benim için çok özeldir. Ki hepsini hücrelerime kadar hissediyorum. İnsanı sevdiğim için her yörenin şivesini de rahatlıkla konuşabilirim ve ayırt edemezler. Gökkuşağının renkleri gibi görürüm insanları.
-O zaman Babanız mihenk taşlarının en üst seviyesinde diyebiliriz?
Ama mihenk taşları bölgeler.
-Bölgelerde onların aslında katma değeri.
Büyük usta Tuncel Kurtiz’in de aralarında olduğu Kaz Dağları’nda temeli atılan Harput albümünün bir dost meclisinde başladığını biliyoruz ama hikayesini merak ediyoruz.
Engin Arslan bir konsere giderken biz de kazdağlarında idik. Tuncel ağabey’in oteli bizim Hasan ağabey’in evi yanyanadır. Engin dedi ki Tuncel ağabey ile birlikte hep beraber yemek yiyelim. Hasan Ağabey, Eşi, Tuncel Ağabey’in ailesi ve ben ve Engin. Yemek ,sohbet, muhabbet derken enstrümanlar ortaya çıktı. Harputun özel bir yeri olduğundan her noktasında mutlaka bir türküsü vardır ve beraberinde Harput türküleri söylenmeye başladığında Nilüfer Ablamız dedi ki neden harput müziği yapmıyoruz. Söz verdik ve beraberinde Engin ile eyleme geçtik. O sırada da Ahir albümü yapım aşamasında idi. Tuncel ağabey’de hatta coşa gelip şiir okumuştu. O yüzden çok özel bir yeri var.
Hatta Elazığ/Harput kosmopolit bir yer olduğundan bu albümü endişe ve kaygıyla yaptık bölgenin yapısından dolayı.Ki normalde Enver Demirbağın bile eleştirildiği yerde Harput albümüne sahip çıkıp benimsediler ve sevdiler. Çok zor kabul edileceğini düşündük ama çok sevmelerinden dolayı inanılmaz mutluyum. Tüm Elazığ ve Harput halkına sevgi ve selamlarmı iletiyorum.
Birçok kişi tarafından sizi “canlı dinlecekler” listesine dahil ettiğini görüyoruz ki biz de bu akşam bu şerefe nail olacağız. Sizce dinleyici ile aranızda kurduğunuz bu köprünün tılsımı nerede gizli?
Uzun yıllardır sahne alıyorum ve onlardan bağımsız yapmıyorum. Okurken gözlerim kapalıdır ama onun dışında göz teması mutlaka kurarım ve beraberinde nabızlarını ölçerim. Planlı birşeyler konuşayım dediğimde hiç yapamadım. Hep doğaçlama gelişti ve ne hissettiysem onu söyledim sahnelerde. İnsanların gözlerinden mutlu olup olmadıklarını gözlemlediğim ile birlikte gelişti. Mersin kızkalesinde 1997 yılında başladım sahne almaya. Mersin, Samsun, Antalya ve birçok bölgede. Bu yüzden her bölgenin insanına özgü tepkilerini artık ezberlediğimden onlar nasıl mutlu oluyor ise akışı ona göre belirliyordum. Bu sinyaller ile oluştu aslında bu bağ.
Ben sizden sanat müziği (Bir Kızıl Goncaya Benzer) dinlerken de muazzam keyif aldım. THM dışında böyle bir albüm gelebilir mi? Ya da başka bir proje?
Albüm olarak bir isteğim yok açıkcası ama her tarz dinlemeyi seviyorum. Daha çok dinlemeyi seviyorum. Elimden geldiği kadar Caz, Filemenko, Blues onları daha çok dinlemeye çalışıyorum. Genel olarak kaliteli olan herşeyi dinliyorum. Ne idüğü belirsiz olan sadece yapmak için yapılmış olan şarkıları dinlemiyorum. Özellikle son zamanlar yapılmış içeriği , derinliği olmayanlar gibi.
– Seçici davranıyorsunuz. O zaman biz sizden sürekli THM albümü dinleyeceğiz?
Şöyle ki CD olarak çıkartmama kararı aldık. Çünkü Kalan müzik geçenlerde 350K CD’yi imha etmek zorunda kaldı vergileri ödendiği halde. Dijital bir ortamda yapabilirim ve kendi kanalımda. Engele takılmadan (telif) olursa söylemek istiyorum açıkcası. Sahne de söylüyorum aslında 🙂
Ender Balkır’dan THM adına ve ya Öğretmen kimliğinizden ve deneyimlerinizden dolayı yeni jenerasyon ya da sizi seven herkes için bir kaç tane doktrin alabilir miyiz?
Şiiri çok seviyorsunuz. Türküleri şiir olarak okurlarsa o zaman niye bu kadar önemsediğimizi anlayacaklar. Türkülerin derinliği yaşanmışlık üzerine yazıldığı için anonim de anadolunun kimin yazdığı belli olmayan değil ortak üretim anlamına gelir anonim. 1200 sene önce ve ya bir şiir söylemiş süregelen zamanda herkes anladığı ile katkı sağlayarak ortak sonuç ortaya çıkmıştır. Daha çok imece usulu diyebiliriz Anonim müziğe. Ve hiçbirin içerisinde eğreti yoktur. Eğreti durmayan türkülerimizi iyi anlayıp, benimsediklerinde kendilerine rehber olacaktır.
Biz Karma Türkiye olarak minnettarız, renk kattınız, çok hoş kalın.