Buket Uzuner’in Kumral Ada Mavi Tuna kitabında verdiği örnekteki gibi, “belki de özgürlük, her sabah dilediğin aynı şeyleri yapabilmektir!”
Belki ormanda yürüyüş yapabilmek, belki bir kahve içmek için dışarı çıkabilmek, belki bağıra çağıra “seviyorum” diyebilmek, belki kendine ait bir odada müzik dinleyebilmek, belki de yalnızca kitap okuyabilmektir özgürlük…
Birçok kısıtlama ve yasak, her alanda karşımıza çıktı. Bazen bazı kitapların okunması da yasaklandı elbette… Zamanında yasaklanmış, daha sonra yanlış bir karar olduğu düşünülüp yeniden özgürce okuyabilmemize izin verilmiş kitapları listeledik.
Doya doya okuyun diye…
1. Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok – Erich Maria Remarque
Eser, edebiyat otoriteleri tarafından savaşı en güzel anlatan kitaplardan biri kabul ediliyor. Remarque ise Birinci Dünya Savaşı ve onun yıkımlarına tanıklık eden biri… Yazdığı kitabın gerçekçiliği de bundan. Eser, 1933 yılında Alman askerini olumsuz tanıttığı gerekçesiyle Nazi yönetimi tarafından yasaklanmıştı.
2. Yaban Kuğuları – Jung Chang
Bu kitapta Jung Chang, üç kadın üzerinden dönemin analizini yapıyor. Eser, Batılı okurlara da Çin’in sosyal hayatı hakkında bilgiler verdiğinden 1991 yılından beri Çin’de yasaklanmış kitaplardan biri…
3. Lady Chatterley’in Aşığı – David Herbert Lawrence
Lawrence’ın yasak aşk hikayesini anlatan bu roman, 1928 yılından 1960’a kadar yasaklıydı. Fakat kitaba ilgi öyle büyüktü ki, daha yayınlandığı ilk gün 200.000’den fazla satıldı!
4. Doktor Jivago – Boris Pasternak
Pasternak’ın kitabı Bolşevik Devrimi sonrası SSCB’yi anlattığı nedeniyle 1988 yılına kadar SSCB’de yasaklandı. Pasternak, kitabı kaleme aldığı için o kadar çok tehdit almıştı ki, kendisine 1958 yılında verilmek istenen Nobel Edebiyat Ödülünü bile kabul edemedi.
5. Oz Büyücüsü – Lyman Frank Baum
Şu an bize bir masal olarak görünse ve hatta filmi çekilse de, içinde dinsiz ve sakıncalı karakterleri taşıdığı sebebiyle 1930’lar ve 1950’lerde iki kez yasaklandı.
6. 1984 – George Orwell
George Orwell’ın kurduğu bu distopya, tüm düşüncelerin ve insani faaliyetlerin izlenmesini öngörüyordu. Tam da bu sebepten ABD’de totaliter rejimleri anlattığı gerekçesiyle yasaklandı.
7. Ulysses – James Joyce
Joyce’un bu kitabı günümüzde modern edebiyatın en önemli eserlerinden biri kabul edilse de, ABD’de cinselliğe teşvik ettiği gerekçesiyle 1921’den 1933’e kadar yasaklıydı.
8. Anne Frank’ın Hatıra Defteri – Anne Frank
Önce Nazilerden saklanan, ardından ise toplama kampındaki günlerini anlatan bir kızın bu günlüğü dünyada oldukça ses getiren kitaplardan biri olarak kabul ediliyor… Yaklaşık 60 dile çevrilmiş eser, Lübnan’da Yahudileri iyi gösterdiği gerekçesiyle yasaklanmış.
9. Da Vinci Şifresi – Dan Brown
Dan Brown’un bu kitabı, çeşitli tasvirler nedeniyle Lübnan’da yasaklandı. Aynı zamanda ”Melekler ve Şeytanlar” kitabının filminin de Roma’da çekilmesine izin verilmemişti.
10. Harry Potter Serisi
Dünyada 450 milyonun üzerinde satan Harry Potter serisi, kitaptaki büyücü ve cadıların varlığının ”satanist düşünceler” barındırdığı öne sürülerek ABD’de yasaklandı. Fakat bu yasaklamaya birçok okuldan büyük tepki geldi ve kütüphanelerinde bulunan serinin kitaplarını elden çıkarmadılar.
11. Alice Harikalar Diyarında – Lewis Carroll
1868 yılında kaleme alınan bu kitap, çocukların hayal gücünü geliştiren bir keşif hikayesi olarak tanımlanır. Ama eser, hayvanlarla konuşmayı teşvik ettiği ve bilinç dışı ögeler nedeniyle 1931 yılında Çin’de yasaklanmıştı.
BONUS: Kavgam – Adolf Hitler
Kitap, günümüzde Fransa, Avusturya, Polonya ve birçok Avrupa ülkesinde yasaklanmış bulunmakta… Bavyera hükümetinin kitabı basan yayın evleri hakkında Türk mahkemelerinde açtığı dava sonunda, varılan karar uyarınca kitabın yayımlanması ve satılması Türkiye’de de yasaklandı.
