Dokunulmadan çalınabilen bir enstrüman theremin. Bilim kurgu gibi gelse de gerçek. Kullanımı çok yaygın olmasa da maharet isteyen özel bir enstrüman. İnsanı sadece dinlerken değil izlerken de büyülüyor.
Nasıl oluyor derseniz, anlatırken basit gibi geliyor aslında. Önce iki adet metal arasından ses kontrolü yapılıyor, sonrasında bir el ile titreşim gönderiliyor, diğer el ise o titreşim dalgalarının şiddetini ayarlıyor. Bu sayede yaklaşık 2,5 oktavlık ses dalgası kontrol ediliyor ve ortaya insanı büyüleyen bir ses ortaya çıkıyor. Tabii ki büyülenme konusunda algı değişebilir.
Bu enstrüman genelde korku ve bilim-kurgu film müziklerinde kullanılır. Ayrıca rock gibi türlerde de kullanılır. Bu cihazın en önemli özelliği; elektronik müzik için üretilen cihazların atası olarak kabul edilmesidir.
ORTAYA ÇIKIŞ SÜRECİ
Rus mucit Léon Theremin tarafından 1919 yılında icat edildi. Mucit, enstrümana Aetherphone ismini verdi. Daha sonra enstrüman mucidinin soy ismini aldı. Léon Theremin, 1922 yılında onu Vladimir Lenin’e tanıttı ve Lenin bu cihazın sesinden çok etkilendi. Theremin, cihazı daha sonra Avrupa’ya ve 1927 yılında da Plaza Oteli’nde ilk gösterimini yapmak için ABD’ye götürdü.
Sonrasında, enstrümanın en sadık taraftarı ve icracısı olacak olan keman virtüözü Clara Rockmore cihazı ilk kez burada dinledi ve enstrümanın serüveni de asıl burada başladı. Rockmore, theremini layığı ile çaldı ve enstrüman üzerindeki ilgiyi artırdı. Tuhaf ama zaman içinde Jerry Lewis, Cary Grant, Vladimir Lenin, Albert Einstein ve Igor Stravinsky, theremin çalan isimlerden bazıları. Theremin’in yanında çalışmış, enstrümanı iyice öğrenmiş olan Çaykovski ise Berceuse eseri gibi birçok klasik müzik bestesini yeniden yorumlamıştır.
TESADÜFLER SONUCU GELİŞTİ
Mucit Leon Theremini bu icadı laboratuvarda kazara oluşturdu. Ether Music and Espionage kitabının
yazarı Albert Glinsky’nin de alttaki videoda anlattığı üzere; Theremin, kimya laboratuvarında gazların
özkütlesini ölçmek için sesli bir yöntem ararken bu enstrümanı yanlışlıkla icat etmiştir. Enstrümanın
ilk halinde ayak pedalları mevcuttur, Glinsky’nin anlattığına göre Theremin, ellerin tamamen havada
olmasının çok daha ilginç olacağını düşünmüş.
Leon Theremin, elektronik enstrüman buluşlarına devam etti. Moskova Konservatuarı’nda geçirdiği
10 yıllık süre içinde thereminin farklı varyasyonlarını üretmeye devam etti ve 97 yaşında öldüğü 1993 yılında,
son theremin tanıtımını gerçekleştirdi. Üçüncü eşi Natalia ile birlikte 1987 yılındaki performansını alttaki videoda izleyebilirsiniz.
LEON THEREMIN KİMDİR?
Doğum: 15 Ağustos 1896 – St. Petersburg, Rusya
Ölüm: 3 Kasım 1993 – Moskova, Rusya
Lise çağında iken elektronik devreler ile ilgilenmeye başladı. 17 yaşında yüksek frekanslar, devreler, optikler ve manyetik alanlarla ilgili deney yapacak laboratuvarını açtı. 1916 yılında askerlik hizmeti için orduya katıldı ve 6 ayda Askeri Mühendislik okulunu bitirdi. 3 evlilik yaptı ve 97 yaşında Moskova’da yaşamını yitirdi. Theremin’in ilginç hayat öyküsü hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için Steven M. Martin’in 1993 tarihli Theremin: An Electronic Odyssey belgeselini izleyebilirsiniz.
https://youtu.be/FmbVjK1AlmY