Ülkemizde ve dünyada özellikle son yıllarda revaçta olan, isyanın ve ritmin gerçek sesi Rap müziğin anlamını ve doğduğu toprakları hiç merak ettiniz mi?
Açılımı, Ritmik Amerikan Şiirleri olan Rap müzik, 1970’li yıllarda Amerika’nın New York şehrinin gettolarında doğdu. Afrika’dan zorla ABD’ye getirilip köle yapılan siyahiler, pamuk tarlalarında zorla çalıştırıldı. Köleliğin ve ağır çalışma temposunun dayanılmazlığı içinde acılarını anlatmak için tarlalarda bildikleri ezgileri söylemeye başladılar. Bu ezgileri yeni kıtada duydukları müzikle birleştirince Blues ortaya çıktı.
Peki bunun Rap müzikle ne ilgisi var?
Blues, “bluedevils” yani mavi şeytanların kısaltılmışıydı… Mavi; bütün inançlarda kötüyü, düşmanı ve sıkıntıyı sembolize ediyordu. Blues ve Caz, başkaldırmadan yaşanan boyun eğmenin hüznünü anlatıyordu. Rock ile birlikte hüznün durağanlığına hareket geldi.
Taa ki 1970’lerde New York başta olmak üzere, siyahilerin kötü şartlarda yaşadığı semtlerden gelen sese kadar!
Amerika’da Harlem, Bronx gibi ezilen ve adeta insan muamelesi göremeyen siyahilerin yoğun olduğu yerlerde, siyahi müzisyenler bu türün temellerini büyük bir isyanla attı…
Müzisyenler; Jazz, R&B ve Funk müziklerini karıştırarak, bir beat yapıp üstüne de ryming yaparak, doğaçlama olarak yeni bir müzik akımı başlattılar.
Acılarını yazdılar ve gururla söylediler.
Bu türü bir nevi yarattılar!
Nasıl yani?
Belki de biliyorsunuzdur; Graffiti yazı çizim sanatı da, özellikle Paris, New York gibi büyük metropollerde ve gettolarda kendine yer buluyordu… Özgürlük haykırışı, sanata dönüşüyordu!
Rap müziğin beraberinde getirdiği bir takım özellikleri de tam burada incelemekte fayda var… Örneğin Freestyle, doğaçlama demek. Bu yönüyle Anadolu’da yıllardır var olan aşık atışmasına benziyor.
MC, Müzikal anlamda hiç bir özel eğitim almadan kendi çabalarıyla müzik yapan kişi anlamına geliyor. MC’nin açılımı, “Master of Ceremony”.
Birini tabiri caizse ezmek için yapılan Rap müziğe Diss adı veriliyor.
Bol giyinmekse, düzgün fiziği belli etmeyi ve dar giyimden oluşan rahatsızlığı protesto etme ve insanları özgür bırakarak rahatlığı ön plana çıkarmasından ileri geliyor…
Tupac ve Martin Luther King arasında incecik bir ip…
Tarihe dönelim… Afrika kökenli Amerikalılara karşı ırkçı tutum, onları yaşadıkları ülkenin sosyolojik tutumuna isyankar hale getirmişti. Hal böyle olunca; onlar da kendi kanunlarını yaratarak, sosyal ya da fiziksel şiddete, şiddetle karşılık vermeye başlamışlardı. Irksal eşitlikçisi, siyahi papaz ve aktivist Martin Luther King öncülüğünde olanlar sosyal ve siyasi platformlara taşınınca, alt kültürde de bu durum, rap olarak şekillenmeye başladı. Afrika kökenli Amerikalıların, ırkçılığa karşı mücadelesi; her alanda kendini göstermeliydi.
Bu olayların en tanıdık ve en sevilen örneği Tupac idi. 1980’den ölümüne kadar Afrika kökenli Amerikalıların yaşadığı sosyolojik problemleri sanatına koyup, Amerika müzik endüstrisinde büyük başarı elde etti. Hatta bazı şarkılarında dünya edebiyatının ciddi eserlerine gönderme yaparak sanatının kalitesini uluslararası boyuta çıkarmayı ve isyanını anlatmayı başarmıştı.
Kültürel kökeni Amerika’daki siyahilerde olmasına karşın, bilinen ilk rap parçası İtalyan Adriano Celentano‘nun Prisencolinensinainciusol şarkısı idi!
Türkiye’de Rap müziğin tarihi çok eski değil…
İlk nesil… Türkler arasında Rap, ilk olarak Almanya’da yaşayan Türkler arasında yayılmaya başladı. Almanya’daki ABD askerlerinin çocukları tarafından gurbetçi Türk ailelerin çocuklarına tanıtılan Rap müzik, Türk gençler tarafından kısa sürede benimsendi. Almanya’daki Türkler, 90’lı yılların başından itibaren yöneldikleri Rap müziğin ülkemize taşınmasında öncü oldular.
1986 yılında kurulup, 2000 yılında sona eren İslamic Force adlı Türk kökenli rap müzik grubu müziklerinde İngilizce’yi tercih ettikleri için her ne kadar Türkçe rap içerisine dahil edilmese de, bir yerde de ilk örneğidir diyebiliriz.
İkinci nesil; 1995 yılında Cartel’den sonra 1996 yılında Türkiye’de kurulan ilk rap oluşumu Bursa’dan Barikat grubu oldu. 2002 yılında Barikat grubuna Türkçe Rap Müzik Ödülleri verildi.
1996 yılında Sirhot, Amerika’da kurduğu Narcotic grubuyla (G-Hun, I-Touch, Sirhot) Beyaz Karanlık albümü’nün “Her Yeni Gün” şarkısına klip çektiler. Bir nevi tekli yayınladılar… Ama albüm 2002 yılında piyasadaydı. Hatta klipte saldırıdan önceki İkiz Kulelerin görüntüleri o tarihlerde çok konuşuldu.
1997-98 yılları arasında Yunus Özyavuz yani Sagopa Kajmer, Bilgin Özçalkan yani Ceza ve Tarık Gamert yani Dr. Fuchs ile Kuvvetmira oluşumu ortaya çıktı.
1997 yılında İstanbul’dan genellikle graffiti ile uğraşan Tunç Dindaş / Turbo, 1997 yılında İzmir’den Yener Çevik ve Almanya’nın Berlin şehrinden Fuat Ergin, 1999 yılında Cash Flow ve NormLife grubunun kurucuları olan Erman-Ender, Ankara’dan Mode XL grubunu kuran Evren Besta – Yasin Vural / VeYasin ve Edirne’den AdrianaPolis’in kurucusu Rapozof gibi Türkçe rap sanatçıları ortaya çıkmaya başladı.
1995-2000 yılları arasında amatör olarak çalışan birçok isim bu dönemde yavaş yavaş profesyonellik kazandı. Örneğin Sansar Salvo, Pit10 / Server Uraz ve Canka bu isimlerden sadece üç tanesi…
1998 yılında çıkış yapan Ayben ve Kolera’dan sonra başka kadın rap müzisyenleri de ortaya çıktı. Örneğin 2002 yılında İzmir Karşıyaka’da Kübra Demirkol ve Pınar Demirkol, meşhur Rapangels grubunu kurdu.
Amatör müzisyenler de yükselmeye devam ediyorlardı: Çünkü güç, birbirlerinden aldıkları destekten ve Rap müziğin esas ruhundan geliyordu!
2001 yılında Antakya’da Rasheed, Jbx, Rapkid, Raptor, P Fox, Zelkalite, Akıncı, Fenomen, Knock Out, Kargaşa, Tura ve DJ Cem G tarafından 12 kişilik Orontez adlı müzik grubu kuruldu. Orontez grubunun içinde Akıncı ve Fenomen’in bulunduğu Rıhtım, Knock Out, Kargaşa, Tura ve DJ Cem G’nin bulunduğu Culdesac adlı iki alt oluşum bulunmaydı… Mart 2016 tarihinde grubun bir üyesi olan Kargaşa, geçirdiği trafik kazası sonucu hayatını kaybetti.
Son yıllarda adından daha çok bahsettiren rap sanatçıları ise Ezhel, Şanışer, Gazapizm, Ben Fero, Patron gibi isimler oldu.
Türkiye’de Rap müzik, genellikle isyanın ve duyguların bir parçası oldu…
“Biz hep, müziğin bir şeyler değiştirebileceğine inanıyoruz.”