Tarih boyunca imparatorlukların on yıllar, yüzyıllar ve hatta binlerce yıl boyunca yükselip düştüğünü gördük. Tarihin kendini tekrarladığı doğruysa; belki de en büyük ve en uzun süre hüküm süren imparatorluklar neyi yanlış neyi doğru yapıyorlardı öğrenebiliriz!
Geçmişten günümüze kadar yüzlerce, hatta binlerce imparatorluk hüküm sürdü. Bazıları çok güçlü olsa da, hükümleri kısa sürdü. Bazıları ise hem güçlü hem de uzun ömürlü olmayı başardı.
İşte en uzun süre hüküm süren imparatorluklar…
Portekiz İmparatorluğu
Portekiz İmparatorluğu, dünyanın gördüğü en güçlü deniz filolarından birine sahipti. Krallık 584 yıl boyunca hüküm sürdü. Dört kıtaya yayılan tarihteki ilk küresel imparatorluktu. İmparatorluk 1415’te Portekizlilerin Kuzey Afrika’daki Müslüman şehri Ceuta’yı ele geçirmesiyle başladı. İlerleyen yıllarda ise imparatorluğun toprakları Afrika, Hindistan, Asya ve Amerika’ya kadar genişledi. Portekiz İmparatorluğu, 1999 yılında Asya’daki ilk ve son sömürgesi Makao Çin’e katılınca bu uzun dönem kapanmış oldu.
Portekiz İmparatorluğu, mükemmel silahları ve deniz üstünlüğünün yanı sıra şeker, köleler ve altın ticareti için hızla limanlar kurma kabiliyeti sayesinde genişlemeyi başardı. Ayrıca hızlıca yeni halkları fethetmek ve topraklarını genişletmek için yeterli insan gücü vardı. Ancak Portekiz İmparatorluğu uluslararası baskı ve ekonomik gerginlik gibi çeşitli faktörler nedeniyle yıkıldı.
Osmanlı İmparatorluğu
Osmanlı İmparatorluğu, yükselişinin zirvesindeyken üç kıtaya yayılmıştı ve çok çeşitli kültürleri, dinleri ve dilleri içinde barındırıyordu. imparatorluk, bu farklılıklara rağmen 1299-1922 yılları arasında 623 yıl boyunca hüküm sürdü.
Osman Gazi, Bizans İmparatorluğu’nun bölgeden çekilmesiyle başlarda küçük bir Türk devleti olan Osmanlı’yı kurdu. İmparatorluk yıldan yıla genişledi ve 1453 yılında İstanbul’un fethi gerçekleşti. Daha sonra imparatorluğun toprakları Avrupa, Afrika ve Asya’ya kadar genişledi. Ancak 1. Dünya Savaşı ve Arap isyanı sonun başlangıcı oldu. 1. Dünya Savaşı’nın sonunda imzalanan Sevr Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu bölündü. 1922 yılında gerçekleşen Kurtuluş Savaşı sonrasında Osmanlı İmparatorluğu yıkıldı.
Khmer İmparatorluğu
Khmer İmparatorluğu hakkında “Angkor Vat” haricinde pek bir şey bilinmiyor. Angkor Vat, Khmer İmparatorluğu gücünün zirvesine ulaştığı sırada başkent Angkor’da inşa edilmiş olan dini bir yapıdır. Khmer İmparatorluğu ise 802 yılında kurulup 629 yıl boyunca hüküm sürdükten sonra 1431 yılında yıkılmıştır.
Bu imparatorluk hakkında bildiklerimizin çoğu bölgedeki taş duvar resimleri ve 1296’da Angkor’a seyahat eden ve “Kamboçya’nın Gümrükleri” adlı deneyimleri hakkında bir kitap yayınlayan Çinli diplomat Zhou Daguan’ın deneyimlerinden geliyor. Khmer, büyümek ve topraklarını genişletmek için mücadele ediyordu. Bu nedenle saltanatının çoğu savaşla belirlendi. Angkor, imparatorluğun ikinci yarısında soyluların merkeziydi. Komşu medeniyetler, Khmer İmparatorluğu’nun gücü azalmaya başladığında Angkor’un kontrolü için savaştılar.
Etiyopya İmparatorluğu
Etiyopya İmparatorluğu’nun günlük faaliyetleri hakkında şaşırtıcı derecede az şey biliyoruz. Avrupalıların Afrika’daki faaliyetlerine direnen tek Afrika güçleri Etiyopya ve Liberya idi. İmparatorluğun uzun saltanatı, 1270’te Solomonid Hanedanı’nın Zagwe Hanedanlığı’nı devirmesiyle başladı. Zamanla bazı medeniyetleri de içine katarak büyümeye başladı. Etiyopya İmparatorluğu, 799 yıl boyunca aralıksız bir şekilde hüküm sürdü
İtalya, 1890’lı yıllarda Etiyopya İmparatorluğu’na savaş ilan ettiğinde imparatorluk çökmeye başlamıştı. 1. İtalya-Habeşistan Savaşı’nda Etiyopya İmparatorluğu, işgalci İtalyan kuvvetlerini durdurmayı başardı. 1935 yılında ise İtalya’yı yöneten Benito Mussolini, askerlerine Etiyopya’yı istila etmelerini emretti. Yaklaşık 7 ay süren 2. İtalya-Habeşistan Savaşı’nın sonucunda Etiyopya, 1941 yılına kadar İtalya’nın sömürgesi oldu.
Kanem İmparatorluğu
En uzun süre hüküm süren imparatorluklar listemizde Kanem İmparatorluğu da yer alıyor. Kanem İmparatorluğu ve insanlarının nasıl yaşadığı hakkında çok az şey biliyoruz. Bilgimizin çoğu 1851 yılında keşfedilen Girgam adlı bir metinden geliyor. İmparatorluğun ilk dini zamanla İslam oldu, ancak dinin tanıtımının imparatorluğun ilk yıllarında iç çekişmelere neden olduğu düşünülüyor. Kanem İmparatorluğu 700 yılında kuruldu ve 1380 yılına kadar varlığını sürdürdü. İmparatorluk günümüzdeki Çad, Libya ve Nijer’i kapsıyordu.
Metne göre, Zaghawa halkı ilk önce 700 yılında N’jimi şehri olarak sermayelerini kurdu. İmparatorluğun tarihi, Duguwa ve Sayfawa olmak üzere iki farklı hanedan arasında bölündü. ikincisi İslam’ı ülkeye getirmek için itici bir güç oldu. İmparatorluk, kralın çevresindeki kabilelere karşı cihat ilan ettiği bir dönem de dahil olmak üzere genişlemeye devam etti.
Kutsal Roma İmparatorluğu
Kutsal Roma İmparatorluğu, Batı Roma İmparatorluğu’nun yeniden canlanması ve Roma Katolik Kilisesi’nin siyasi bir sayacı olarak görülüyordu. Ancak isim, imparator seçmenler tarafından seçilirken, Roma’daki papa tarafından taçlandırıldığı gerçeğinden geliyor. İmparatorluk, 962’den 1806’ya kadar hüküm sürdü ve coğrafi olarak günümüz Orta Avrupa’sında, özellikle de Almanya’nın büyük bir kısmında yer alıyordu.